
MAPOWANIE I WIDEODERMATOSKOPIA
Wczesne wykrywanie nowotworów skóry, w tym czerniaka, jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Nowoczesne narzędzia diagnostyczne, takie jak wideodermatoskop, pozwalają na szczegółową analizę zmian skórnych (na dokumentowanie ich wyglądu, rozmiaru i lokalizacji), zwiększając precyzję i skuteczność diagnostyki.
-
obecność licznych znamion – szczególnie u osób z ponad 50 znamionami barwnikowymi
-
zmiany w istniejących znamionach – powiększenie, zmiana koloru, kształtu lub struktury
-
podejrzenie czerniaka lub innych nowotworów skóry – obecność asymetrycznych, nieregularnych zmian
-
historia nowotworów skóry – u osób, które wcześniej miały czerniaka lub inne nowotwory skóry
-
czynniki ryzyka czerniaka – jasna karnacja, liczne oparzenia słoneczne w przeszłości, częsta ekspozycja na słońce lub solarium
-
monitorowanie zmian skórnych – zwłaszcza u osób z zespołem znamion atypowych (nietypowych znamion barwnikowych, które różnią się wyglądem od zwykłych pieprzyków)
-
dziedziczna skłonność do nowotworów skóry – przypadki czerniaka w rodzinie
1. Wywiad medyczny
Lekarz pyta o historię zmian skórnych, czynniki ryzyka (np. oparzenia słoneczne, przypadki czerniaka w rodzinie) i obserwowane zmiany w znamionach.
2. Mapowanie zmian skórnych
Wykonywana jest dokumentacja fotograficzna całej powierzchni skóry.
Zdjęcia pozwalają na późniejsze porównywanie i ocenę ewentualnych zmian w czasie.
3. Wideodermatoskopia
Lekarz bada znamiona przy użyciu wideodermatoskopu – specjalistycznego urządzenia z kamerą i powiększeniem nawet do 100 razy.
Pozwala to na dokładną analizę struktury znamion, ich koloru, kształtu i brzegów.
Podejrzane zmiany są zapisywane w dokumentacji cyfrowej do dalszej obserwacji.
4. Ocena wyników i zalecenia
Lekarz ocenia, czy zmiany są łagodne, wymagają dalszej obserwacji czy konieczne jest ich usunięcie.
W razie potrzeby zaleca kolejne badanie kontrolne lub biopsję.
Zmiany skórne poddawane są analizie przy użyciu dermatoskopu opartego na algorytmach AI.
1. Regularna kontrola zmian skórnych
-
jeśli lekarz nie stwierdził niepokojących zmian, kolejne badanie zaleca się zwykle za 6–12 miesięcy
-
w przypadku znamion atypowych lub podejrzanych, lekarz może zalecić częstsze wizyty
2. Samodzielna obserwacja skóry
-
regularnie sprawdzaj swoje znamiona pod kątem zmian w kształcie, kolorze, wielkości czy strukturze
-
zwróć uwagę na nowe zmiany skórne, szczególnie jeśli są asymetryczne, mają nieregularne brzegi lub różne kolory
3. Ochrona skóry przed słońcem
-
unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza między 10:00 a 16:00
-
stosuj kremy z filtrem SPF 30 lub wyższym, nawet w pochmurne dni
-
noś ochronne ubrania, kapelusze i okulary przeciwsłoneczne
4. Unikanie solarium
-
promieniowanie UV ze sztucznych źródeł zwiększa ryzyko raka skóry, w tym czerniaka
5. Dalsza diagnostyka lub leczenie (jeśli wskazane)
-
jeśli lekarz uznał zmianę za podejrzaną, może zalecić biopsję lub usunięcie znamienia.
W przypadku usunięcia zmiany należy przestrzegać zaleceń dotyczących pielęgnacji rany.
Jeśli zauważysz szybkie zmiany w wyglądzie znamienia, krwawienie, swędzenie lub ból, skontaktuj się
z dermatologiem jak najszybciej.
Wideodermatoskopia i mapowanie znamion to bezpieczne, nieinwazyjne badania, jednak istnieją pewne przeciwwskazania:
1.Bezwzględne przeciwwskazania:
-
uszkodzona skóra w miejscu badania – otwarte rany, infekcje skórne, oparzenia mogą utrudniać ocenę zmian.
-
aktywne zakażenia skóry – np. opryszczka, grzybica, stan zapalny mogą wpływać na wyniki badania.
2. Względne przeciwwskazania (możliwe utrudnienia badania):
-
nadmierne owłosienie – może utrudniać dokładną ocenę zmian skórnych, szczególnie w obrębie skóry głowy
-
świeża opalenizna – skóra po intensywnym opalaniu może zmieniać wygląd znamion, co utrudnia prawidłową ocenę
-
obecność kosmetyków na skórze – np. samoopalacze, makijaż, kremy mogą zakłócać obraz badania.
W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed badaniem.
Wideodermatoskopia i mapowanie znamion to bezpieczne i nieinwazyjne badania, które nie powodują skutków ubocznych. Nie wymagają ingerencji w skórę, więc nie ma ryzyka bólu, krwawienia czy zakażeń.